Badania jasno pokazują, że wykonywanie regularnego wysiłku fizycznego pozwala na osiągnięcie wielu różnych korzyści zdrowotnych. Pozostawanie aktywnym pozwala na uniknięcie schorzeń, których prawdopodobieństwo wzrasta z wiekiem, jak np. choroby serca. Zmniejszenie ryzyka tych schorzeń może wymagać wielu lat pozostawania aktywnym fizycznie. Jednak osiągnięcie innych korzyści, jak zwiększona kondycja układu krążenia i oddechowego, zwiększona siła mięśniowa, zmniejszenie objawów depresyjnych oraz spadek ciśnienia tętniczego krwi, wymaga jedynie kilku tygodni lub miesięcy wykonywania aktywności fizycznej.
Korzyści wynikające z aktywności fizycznej dla układu krążenia są jednymi z najlepiej udokumentowanych. Zdrowie w tym zakresie obejmuje prawidłowe funkcjonowanie serca, płuc i naczyń krwionośnych. Choroby serca i udar mózgu są jednymi z wiodących przyczyn śmierci w krajach rozwiniętych. Czynniki ryzyka zwiększające prawdopodobieństwo wystąpienia choroby serca obejmują m.in. palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu 2 oraz duże stężenie cholesterolu LDL. Należy pamiętać, że małe wytrenowanie układu krążenia i oddechowego również jest czynnikiem ryzyka chorób serca i naczyń.
Osoby, które wykonują wysiłek aerobowy o umiarkowanej lub dużej intensywności, cechują się istotnie mniejszym ryzykiem wystąpienia chorób układu krążenia niż osoby nieaktywne. Osoby aktywne wykazują również mniejsze wartości ciśnienia tętniczego, lepszy profil lipidowy oraz lepszą kondycję. Silne dowody naukowe wskazują, że wysiłek fizyczny zmniejsza ryzyko przedwczesnej śmierci (śmierci wcześniejszej niż oczekiwany czasy przeżycia dla określonej populacji) z powodów takich jak choroby układu krążenia. Warto przy tym zaznaczyć, że nie jest konieczne wykonywanie znacznych ilości wysiłku fizycznego o dużej intensywności, aby zredukować ryzyko przedwczesnej śmierci. Badania dowiodły, że już 150 minut wysiłku tygodniowo o umiarkowanej intensywności istotnie zmniejsza to ryzyko. Należy przede wszystkim unikać całkowitego braku aktywności fizycznej, nawet niewielka ilość wysiłku fizycznego powoduje znaczną redukcję ryzyka przedwczesnego zgonu.
U każdego aktywność fizyczna korzystnie wpływa na układ krążenia. Ilość wysiłku pozwalająca na uzyskanie optymalnych korzyści jest podobna dla dorosłych w różnym wieku, osób starszych oraz osób o różnym pochodzeniu etnicznym. Wysiłek aerobowy poprawia funkcjonowanie układu krążenia i układu oddechowego u osób z niepełnosprawnością, nawet w przypadku udaru mózgu czy zaburzeń funkcji poznawczych.
Piśmiennictwo:
- 2008 Physical Activity Guidelines for Americans, http://www.health.gov/paguidelines/guidelines/
- Strath S.J., Kaminsky L.A., Ainsworth B.E. i wsp.: Guide to the assessment of physical activity: Clinical and research applications: a scientific statement from the American Heart Association. Circulation 2013 Nov 12; 128 (20): 2259–2279
- Szczeklik A, i wsp. Choroby wewnętrzne. Kraków: Medycyna Praktyczna; 2018.
Dr n. med. Kamil Jonas
