Pomimo szerokiego zastosowania w praktyce medycznej, wskaźnik masy ciała (body mass index, BMI) ma ograniczoną przydatność. Nie rozgranicza tłuszczowej i nie-tłuszczowej masy ciała, nie uwzględnia też charakteru i usytuowania tkanki tłuszczowej.
Jest wiele dowodów, że tkanka tłuszczowa brzuszna zwiększa ryzyko sercowo-naczyniowe, są też doniesienia, ze tłuszcz zlokalizowany w dolnej części ciała może mieć działanie protekcyjne.
Zagadnienie to nie było dotychczas badane u osób z BMI w zakresie normy. W European Heart Journal ukazała się praca na podstawie danych z badania Women’s Health Initiative.
Do analizy włączono dane 2683 kobiet w wieku postmenopauzalnym z BMI w zakresie 18.5 – <25 kg/m2, wyjściowo bez chorób sercowo-naczyniowych. W średnio 18 letniej obserwacji wystąpiło 291 incydentów choroby wieńcowej lub udaru.
Po uwzględnieniu zmiennych demograficznych, klinicznych i związanych ze stylem życia nie stwierdzono związku całkowitej masy tłuszczowej ani ogólnego odsetka tkanki tłuszczowej z ryzykiem sercowo-naczyniowym. Wykazano natomiast:
– zwiększenie ryzyka o 91% w najwyższym kwartylu zawartości tkanki tłuszczowej w tułowiu vs kwartyl najniższy (HR = 1.91, 95% CI 1.33–2.74; P-trend <0.001)
– zmniejszenie ryzyka o 38% w najwyższym kwartylu zawartości tkanki nóg i bioder vs kwartyl najniższy (HR = 0.62, 95% CI 0.43–0.89; P-trend = 0.008).
A zatem badanie wykazało odmienny wpływ tkanki tłuszczowej górnej i dolnej części ciała na ryzyko sercowo-naczyniowe.
Tkanka tłuszczowa tułowia, zwłaszcza wisceralna i wątrobowa, wiąże się z zaburzeniami metabolicznymi – dysglikemią, dyslipidemią, hiperinsulinemią, uogólnionym stanem zapalnym. Z kolei tkanka tłuszczowa nóg i bioder może w sposób bezpieczny akumulować nadmiar tłuszczu – być nieaktywnym zbiornikiem. Jest też teoria, że tkanka ta może aktywnie uwalniać czynniki przeciwmiażdżycowe i przeciwzapalne.
„Vademecum” – Biuletyn naukowy
Marcin Kargul – opracowano na podstawie: European Heart Journal, 30 czerwca 2019, Guo-Chong Chen i wsp. Association between regional body fat and cardiovascular disease risk among postmenopausal women with normal body mass index
